Ngày 5/6, Chính phủ đã có báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến nhân dân, các ngành, các cấp về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 gửi Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Công tác lấy ý kiến rộng rãi, dân chủ, khoa học, công khai

Chính phủ đánh giá, về cơ bản, việc tổ chức lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết được các bộ, ngành, địa phương triển khai nghiêm túc, công khai, dân chủ, khoa học, đúng tiến độ, bám sát Kế hoạch 05/KH-UBDTSĐBSHP của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, của Chính phủ cũng như các văn bản chỉ đạo của các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình tổ chức lấy ý kiến nhân dân. Quá trình tổ chức lấy ý kiến tuân thủ nghiêm túc sự chỉ đạo của cấp có thẩm quyền; bảo đảm sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng; đề cao trách nhiệm người đứng đầu và sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức.

Các hình thức lấy ý kiến được sử dụng rất phong phú, đa dạng như: tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm lấy ý kiến với phạm vi rất khác nhau (như ở cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh, ở các cơ quan, đơn vị trực thuộc…); thiết lập các địa chỉ cụ thể để tiếp nhận các ý kiến đóng góp của nhân dân từ nhiều nguồn khác nhau; giao các cơ quan, đơn vị của mình xây dựng chuyên đề góp ý chuyên sâu về các nội dung có liên quan trong dự thảo Nghị quyết.

Đặc biệt, một số địa phương có cách làm hay, sáng tạo như xây dựng chuyên mục với hình thức trực tuyến, người dân thực hiện việc góp ý qua Google Form và hộp thư điện tử, xây dựng phiếu lấy ý kiến của đoàn viên, hội viên và người dân đến liên hệ giải quyết thủ tục hành chính tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả để lấy ý kiến góp ý dự thảo Nghị quyết.

Một số địa phương đã tổ chức hàng nghìn hội nghị, hội thảo, tọa đàm để lấy ý kiến đối tượng thuộc phạm vi quản lý, các chuyên gia, nhà khoa học. Qua thống kê, tổng số hội nghị triển khai, quán triệt và các hội nghị, hội thảo, tọa đàm lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết là 288.546 cuộc.

Nhằm phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ, tâm huyết của các tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận, thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân trong việc sửa đổi Hiến pháp năm 2013, nhiều bộ, ngành, địa phương đã chủ động, tích cực triển khai công tác lấy ý kiến một cách rộng rãi, dân chủ, khoa học, công khai. Một số cơ quan còn tổ chức lấy ý kiến ở phạm vi toàn hệ thống (Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Kiểm toán Nhà nước).

Đặc biệt, việc lấy ý kiến thông qua ứng dụng VNeID đã tạo thuận lợi cho người dân tham gia đóng góp ý kiến, bảo đảm tính minh bạch, dân chủ, toàn diện và thực chất, giúp huy động trí tuệ, tâm huyết của các tầng lớp nhân dân, các tổ chức, chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, rút ngắn được thời gian lấy ý kiến cũng như tổng hợp ý kiến nhân dân về dự thảo Nghị quyết.

Kết quả lấy ý kiến cơ bản được bảo đảm đúng tiến độ, một số bộ, ngành, địa phương gửi báo cáo trước thời hạn (30/5/2025).

Theo đó, tổng số lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với dự thảo Nghị quyết là: 280.226.909 lượt ý kiến. Trong đó, nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 9 Hiến pháp năm 2013 về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận nhận được sự quan tâm góp ý của nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân nhất (với 37.143.884 lượt ý kiến, chiếm tỷ lệ 13,25% tổng số lượt ý kiến của cơ quan, tổ chức, cá nhân).

Với tỷ lệ lượt ý kiến tán thành đạt 99,75% đã khẳng định nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao trong nhân dân, phản ánh đúng ý chí, nguyện vọng của nhân dân.

Tuy nhiên, qua báo cáo của các cơ quan cho thấy, việc triển khai tổ chức lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết còn gặp phải một số hạn chế, khó khăn, vướng mắc sau: việc tổ chức lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết được tiến hành trong thời gian rất gấp, trong điều kiện các cơ quan trong hệ thống chính trị phải thực hiện đồng thời nhiều nhiệm vụ quan trọng; việc bố trí nhân lực để thực hiện việc lấy ý kiến nhân dân gặp nhiều khó khăn, nhất là trong điều kiện đối tượng lấy ý kiến tham gia rộng, khối lượng công việc phải thực hiện lớn, trong khi nguồn lực có hạn do sắp xếp lại tổ chức bộ máy; việc cài đặt ứng dụng VNeID của người dân tại các vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn còn hạn chế nên mức độ tham gia đóng góp ý kiến của người dân còn khác nhau.

Đây cũng là lần đầu tiên Việt Nam tổ chức lấy ý kiến rộng rãi nhân dân trên ứng dụng VNeID về dự thảo Nghị quyết nói riêng, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật nói chung nên không tránh khỏi việc người dân còn gặp lúng túng, nhầm lẫn trong quá trình tham gia ý kiến.

Đề nghị giữ quyền chất vấn đối với Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân

Trên cơ sở tổng hợp kết quả lấy ý kiến của nhân dân, các ngành, các cấp về dự thảo Nghị quyết, Chính phủ đề xuất việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, cụ thể như sau:

Về quyền trình dự án luật, dự án pháp lệnh của các tổ chức chính trị-xã hội (nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 84 Hiến pháp năm 2013), đồng thuận với nhiều ý kiến của bộ, ngành, địa phương, Chính phủ cho rằng việc trình dự án luật, dự án pháp lệnh thể hiện quyền dân chủ của các tổ chức chính trị-xã hội nên cần được mở rộng.

Do đó, Chính phủ đề nghị quy định cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị-xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo đó, đề nghị sửa đổi, bổ sung cụm từ “cơ quan trung ương của các tổ chức thành viên của Mặt trận” tại khoản 1 Điều 84 Hiến pháp 2013 thành “cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị-xã hội”.

Về tổ chức đơn vị hành chính (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 110 Hiến pháp năm 2013), Chính phủ nhất trí với nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 110 Hiến pháp tại dự thảo Nghị quyết nhằm thể chế hóa chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị theo Nghị quyết số 60-NQ/TW. Tuy nhiên, Chính phủ đề nghị giữ nguyên quy định tại khoản 2 Điều 110 Hiến pháp 2013 về “Việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến nhân dân địa phương và theo trình tự, thủ tục do luật định” để bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân, là cơ sở để người dân thảo luận công khai, dân chủ những nội dung quan trọng liên quan trực tiếp đến nhân dân.

Chính phủ thống nhất sửa đổi, bổ sung các Điều 111, 112, 114 của Hiến pháp năm 2013 theo hướng quy định tổ chức chính quyền địa phương gồm Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân; không sử dụng thuật ngữ “cấp chính quyền địa phương” để thể hiện tính thống nhất về mô hình tổ chức chính quyền địa phương, tránh gây nhầm lẫn, tạo ra các cách hiểu khác nhau về tổ chức chính quyền ở địa phương; rà soát, chỉnh lý một số quy định để phù hợp với mô hình tổ chức của hệ thống chính trị sau khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn.

Về quyền chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 115 Hiến pháp năm 2013, Chính phủ đề nghị giữ nguyên như quy định tại khoản 2 Điều 115 Hiến pháp 2013 hiện hành (không sửa đổi, bổ sung), cụ thể: “Đại biểu Hội đồng nhân dân có quyền chất vấn Chủ tịch Ủy ban nhân dân, các thành viên khác của Ủy ban nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân và Thủ trưởng cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân…”.

Quy định này bảo đảm quyền giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương, trong đó bao gồm giám sát hoạt động của Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân và của các cơ quan nhà nước khác trên địa bàn, bảo đảm cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước giữa các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền ở địa phương, góp phần tăng cường tính minh bạch, dân chủ trong hoạt động của bộ máy nhà nước.

“Kết quả tổng hợp ý kiến của nhân dân, các ngành, các cấp cho thấy, có nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục duy trì cơ chế này và điều chỉnh theo hướng quy định đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có quyền chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh và cấp khu vực”, báo cáo nêu rõ.

Chính phủ cũng nhất trí xác định thời điểm có hiệu lực thi hành của Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là từ ngày 1/7/2025 nhằm tạo cơ sở hiến định thực hiện các chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 60-NQ/TW. Đồng thời, nhất trí quy định tuyên bố việc kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện đang có hiện nay trên phạm vi cả nước.

Theo: nhandan.vn