Theo các nguồn tài liệu cho biết, vào thế kỷ XVIII, Hội Lim đã trở thành một hội lớn phát triển tới quy mô hội hàng tổng - tổng Nội Duệ. Khi đó tổng Nội Duệ bao gồm 6 xã, phường: xã Lũng Giang, Nội Duệ (Đình Cá, Lộ Bao), Nội Duệ Khánh, Nội Duệ Nam, Xuân Ô và phường hát cửa đình Tiên Du (sau là Nội Duệ Đông). Đặc biệt Hội Lim còn gắn liền với tên tuổi các danh nhân lịch sử văn hóa vùng Lim như: Đỗ Nguyễn Thụy, bà Mụ Ả... là những người có ảnh hưởng trực tiếp và có vai trò to lớn trong việc giữ gìn tập tục, mở mang hội hè vùng Lim.

Hội Lim không chỉ là một lễ hội truyền thống thông thường, mà là một không gian văn hóa sống động, thể hiện rõ nét những giá trị lịch sử cốt lõi và mối quan hệ bền chặt giữa các làng khi thực hành di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

Hội Lim là một bức tranh đa diện phản ánh sâu sắc lịch sử và văn hóa Kinh Bắc. Giá trị cốt lõi đầu tiên của Hội Lim nằm ở việc nó là trung tâm của Tổng Nội Duệ xưa. Từ một hội làng của làng Lim (Đình Cả) lễ hội đã mở rộng thành hội tổng, nơi các làng trong tổng cùng nhau tụ họp, duy trì mối quan hệ liên làng và thể hiện sự gắn kết cộng đồng. Điều này được minh chứng rõ nhất qua nghi lễ rước sắc trang trọng từ đình làng Đình Cả sang đình làng Lộ Bao - một hành trình tượng trưng cho sự thống nhất và mối quan hệ lịch sử giữa các làng.

Thứ hai, Hội Lim thấm đượm yếu tố tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng và Tướng công Nguyễn Đình Diễn. Các nghi lễ dâng hương, tế lễ, và đặc biệt là nghi thức "hát thờ" không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn là cách để người dân duy trì và củng cố tín ngưỡng, cầu mong quốc thái dân an.

Cuối cùng, và quan trọng nhất, Hội Lim là không gian bảo tồn và phát huy Dân ca Quan họ. Quan họ không chỉ là một phần mà là linh hồn của lễ hội. Các hình thức hát như hát canh, hát trên thuyền, hát lán, hát đối đáp... không chỉ phô diễn các lề lối, bài bản cổ mà còn tạo ra một môi trường lý tưởng để di sản được truyền dạy, thực hành liên tục, xứng đáng với danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO vinh danh.

Hội Lim không chỉ là một lễ hội mà còn là một bảo tàng sống, nơi các giá trị lịch sử, tín ngưỡng và đặc biệt là Dân ca Quan họ Bắc Ninh được thực hành, bảo tồn và lan tỏa, thể hiện mối quan hệ gắn kết bền chặt và tinh tế giữa các làng Quan họ.

Hội Lim, với quy trình thực hành công phu, sự kết hợp hài hòa giữa các nghi lễ truyền thống và các hoạt động văn hóa sôi động, đặc biệt là Dân ca Quan họ, đã tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc màu, thể hiện rõ bản sắc tinh hoa của vùng đất Kinh Bắc.

Theo: baochinhphu.vn